NAUCZYCIEL I WYCHOWAWCA WOBEC WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ
Kolejna konferencja zorganizowana przez Stowarzyszenie „Drogami Tischnera” odbyła się w Ośrodku Wczasowym „Natanael” w Łopusznej w dniach od 3 do 5 czerwca 2022r. Głównym pomysłodawcą i organizatorem był Kazimierz Tischner, prezes SDT, a wsparcia udzieliła Wyższa Szkoła Europejska im. ks. prof. Józefa Tischnera w Krakowie. W piątkowe popołudnie nauczyciele i sympatycy SDT z radością witali się w Natanaelu po długiej przerwie spowodowanej pandemią. Na początek zaplanowana została debata, w której uczestniczyły nauczycielki szkół średnich: mgr Agnieszka Foryś z Krakowa i mgr Renata Marek z Wadowic. Spotkanie prowadził redaktor Wojciech Bonowicz. Tematem rozmowy była sytuacja szkoły po pandemii, dyskutowano na temat dobrostanu nauczycieli i uczniów. Spostrzeżenia były ciekawe i zaskakujące.
Wieczorem terapeuta i certyfikowany interwent kryzysowy mgr Tomasz Bilicki zaprezentował szereg informacji na temat depresji, porównując ją do choroby nowotworowej, bo często kończy się śmiercią. Nazwał pokolenie współczesnej młodzieży pokoleniem płatków śniegu, gdyż co siódmy nastolatek czuje się nieszczęśliwy, jest niezwykle kruchy i nieodporny na stres.
Mówiąc o depresji, Tomasz Bilicki podał kilka rad pomocnych w postępowaniu z chorymi na depresję nastolatkami. Można je ująć w następujących punktach:
- Akceptuj;
- Odpuść trochę;
- Nie oczekuj, że „osoba chora coś z tym zrobi”;
- Nie oceniaj i nie krytykuj choroby;
- Odróżniaj zainteresowanie od bycia wścibskim;
- Chwal za drobne sukcesy;
- Nie obwiniaj osoby chorej ani siebie.
Na koniec swojego wystąpienia Tomasz Bilicki namawiał do szacunku do osób, które są w kryzysie. Długo byliśmy pod wrażeniem wystąpienia psychoterapeuty, a ożywiona dyskusja, jaka wywiązała się na koniec, była dowodem aktualności problemu.
Sobotni poranek rozpoczęliśmy od „jogi śmiechu”, z którą zaznajamiał nas instruktor – mgr Piotr Bielski. Szybko przekonaliśmy się, że łatwiej jest śmiać się z innymi niż samemu, a śmiech tworzy poczucie bliskości. Joga śmiechu to ruch pokoju na świecie. Jeśli ludzie będą się śmiać, to nie będą ze sobą walczyć. Zrelaksowani i pełni optymistycznego spojrzenia w przyszłość z zainteresowaniem czekaliśmy na kolejne wystąpienia gości na naszej konferencji.
Kolejnym punktem programu była prezentacja dr inż. Łukasza Fabera, specjalisty od pentestingu z AGH w Krakowie. Dokonał on przeglądu zagrożeń i udzielił cennych wskazówek dotyczących korzystania z nowoczesnych technologii.
Następnie neurodydaktyk, biolog z Uniwersytetu Śląskiego dr Marek Kaczmarzyk wyjaśniał zebranym, dlaczego nasze mózgi nie lubią chodzić do szkoły. Podkreślił, że wymiana informacji pomiędzy ludźmi to podstawa nauki, a poproszenie kogoś o pomoc jest podstawową funkcją rozwoju i dlatego warto mieć przyjaciół. Zwrócił też uwagę, że współczesne szkoły muszą się zmienić, a uczniowi trzeba dać czas, aby jego mózg dojrzał do rozumienia ciągów przyczynowo-skutkowych.
W sobotnie popołudnie kolejny prelegent w naszej konferencji, prof. Bogdan de Barbaro wypowiedział się na temat współczesnej rodziny i zagrożeń, jakie stają na jej drodze. Zwrócił uwagę na ogromny chaos i zamieszanie, które często prowadzą do bezradności i depresji, ale mogą też stać się powodem do refleksji i pozwalać na rozwój osobisty. Kolejną kwestią poruszaną przez prof. Bogdana de Barbaro była pandemia informacyjna, w której można wyróżnić trzy pandemie: pandemię nienawiści, pandemię postprawdy i pandemię głupoty. Zapobiegać tym pandemiom można poprzez: refleksję intelektualną, umiejętność odróżniania dobra od zła, przez odpowiedzialność za słowo oraz poczucie sprawczości osobistej.
Ostatnim wykładowcą w sobotnie popołudnie był ks. dr Jacek Prusak, który wypowiedział się na temat religii i duchowości w psychoterapii. Podkreślił, że to jednostka decyduje o rozumieniu duchowości, a duchowość powinna służyć do samorealizacji. Dla chrześcijanina duchowość powinna się przejawiać w trosce o innych. Ks. dr Jacek Prusak podał także 7 zasad w drodze ku zdrowiu psychicznemu i dojrzałości. Są one następujące:
- Zaakceptuj siebie;
- Zaufaj tendencji rozwojowej, jaką obdarzyła cię natura;
- Bądź świadom swoich wewnętrznych konfliktów;
- Nie identyfikuj się ze swoim kompleksem;
- Potraktuj swoją osobowość jako przeznaczenie a nie los;
- Skup się na rozwoju, a nie na szczęściu;
- Opanowuj „ciemną stronę” swojej natury.
Kiedy wieczorem gromadziliśmy się w sali konferencyjnej, słyszeliśmy dźwięki strojonych instrumentów, a naszym oczom ukazała się grupa osób w barwnych strojach góralskich. To dr hab. Stanisława Trebunia–Staszel przygotowała pokaz o świętowaniu rodzinnym w karpackiej kulturze. W spotkaniu uczestniczył też etnolog i regionalista mgr Bartek Koszarek, który zadbał o oprawę muzyczną. Grą na tradycyjnych instrumentach, tańcem i śpiewem członkowie rodzin dr S. Trebuni–Staszel i Bartka Koszarka ilustrowali prezentację. Dowiedzieliśmy się, że życie na Podhalu związane było ze światem natury, a szacunek do ziemi i środowiska naturalnego był czymś oczywistym. Z obserwacji świata natury pojawiła się refleksja nad własną egzystencją. Z tajemnicą życia i śmierci wiązało się wiele obrzędów. W wielopokoleniowej tradycji rodzinnej przemijanie było doświadczeniem namacalnym dla wszystkich członków rodziny. Tak dzieci jak i dorośli byli świadkami narodzin, dorastania i śmierci.
Dr Stanisława Trebunia-Staszel w niezwykle ciekawy sposób wprowadzała nas w kolejne obrzędy i magiczne czynności związane z ludzką egzystencją, a wzruszający koncert skrzypcowy w wykonaniu jej syna Kuby stał się wspaniałym przeżyciem.
W niedzielny poranek uczestniczyliśmy we mszy św., którą odprawili ks. dr Jacek Prusak i ks. dr Przemysław Bukowski.
Następnie na temat etyki dla nauczycieli etyki wypowiedziała się prof. Barbara Chyrowicz. Zapoznała zebranych z definicją etyki, podkreślając jednocześnie, że termin etyka mylony jest często z pojęciem moralność. Zaznaczyła także, iż w etyce nie należy przekonywać do określonych poglądów. Ważna jest sztuka argumentacji, dyskusja. Nauczanie filozofii zmusza do myślenia, więc etyka powinna być połączona z filozofią. Specyficzna jest też postawa nauczyciela, gdyż przedstawia określony system wartości. Wiąże się to z autorytetem epistemicznym i autorytetem moralnym. Etyk nie uczy, jak w danej sytuacji postąpić, pokazuje różne wyjścia. Każdy człowiek musi sam podejmować samodzielne decyzje. Nauczyciel etyki musi mieć świadomość, że jego nauka ma pomóc uczniowi mądrze żyć.
Na zakończenie konferencji pensjonariusze z Domu Pomocy Społecznej „Smrek” z Zaskala przedstawili spektakl obrazujący życiorys ks. prof. Józefa Tischnera. Dyrektor DPS-u Marcin Jagła zaprezentował działalność placówki, a wzruszająca piosenka „Góralu, czy ci nie żal” na końcu programu niejednemu wycisnęła łzy z oczu.
Konferencja przebiegła w miłej, przyjacielskiej atmosferze. Spotkanie z przyjaciółmi oraz tak wieloma ważnymi osobami, kuluarowe rozmowy i dyskusje po wykładach pomogły naładować baterie. Żegnaliśmy się, licząc na kolejne ciekawe spotkania.
Tekst: Wanda Potoczek
Fot. Piotr Fajfer
